Çerkesler Soykırım ve Sürgüne uğratılmasaydı nüfusları ne olurdu diye sorduğumuzda cevabını bulmak zor değil.          Nüfus artışları nasıl hesaplanıyor? Bundan 90 sene önce 7 milyon olan bir ülkenin nüfusu bugün 80 milyon civarında.O gün orta doğurganlıktaki bir ülkenin nüfusu bugün tahminen 70 milyonlar mesabesinde olurdu.           Peki 161 sene önce 3 milyon civarında bir nüfusu olan bir millet-ülke bugün ne kadar nüfusa sahip olurdu biliyormusunuz? En kötü bir ihtimalle 40 milyonun altına düşmezdi.                                        Çerkeslerin nüfusu ne kadardı?           Rus kaynaklarına göre 493 bin kişi Çerkesya'yı terketmiştir.Oysa Amerikalı Justin McCrthy 1.200 000 kişinin Osmanlı topraklarına sürüldüğünü bunlardan sadece 800 bin civarında insanın sağ kalabildiğini belirtiyor.Osmanlı kaynakları ve Adıge-Çerkesler'de 1.500 000 kişinin sürüldüğünü kayda geçiyorlar.Tabi bunlar Anadolu'ya geçenler.Bir de Ukrayna ve Polonya'ya,Balkanlara sığınanlar var. Ukrayna ve Polonya'ya sığınanların sayısının 150-200 bin arasında olduğu tahmin ediliyor. Bu rakamlara göre sürgün edilenlerin sayısının 1.700.000 ila 1.900.000 arasında olduğu anlaşılıyor.           İngiliz Tarihçi W E D Allen'e göre Rusların doğrudan öldürdüğü Adıge-Çerkes sayısı 500 000 civarındadır. Sürgün'den sonra vahşi saldırıların devam etmesi üzerine kısmi kaçışlarda yaşanmıştır.           Netice olarak 150 000 civarında insan Çerkesya'da kalmış diğerleri ya soykırıma uğratılmış ya da sürgün edilmiş.Kalan 150 000 Adıge nin yaşamı kolay geçmemiş;İstavroz çıkartılıp zorla Hristiyanlaştırma çalışmalarından tutunda 15 yaşını dolduran gençler zorla askere alınarak bir nevi ikinci bir soykırım yaşatılmıştır.Çünkü asker olanların hiç biri geri dönememiştir.           Çerkeslerin nüfusu bugün ne olurdu sorusuna bütün rakamları birleştirerek cevap bulmaya çalışabiliriz.           Ruslar yoğun nüfus ve karşı güç olarak Adıge-Çerkesleri gördükleri için soykırım ve sürgün politikası uyguladılar. Bugün Anavatan'da Adıgey'de: 120.000 (nüfusun % 26 sı ),  Kabardey Balkar'da: 490.453,Karaçay Çerkes'te: 56.466, Krasnodar'da ki Adıge - Şapsığ: 5.882 kişi yaşamaktadır. Ne hazin tablo değil mi ?           Rakamlar ışığında bir hesap yapacak olursak(düşük doğum yüzdeleri baz alınarak) en az 40 milyonu aşkın Çerkes Anavatanında yaşıyor olacaktı. Temenni edelim hiç bir toplum, hiç bir Millet; Toprağından, vatanından edilmesin, soykırım ve sürgüne tabi tutulmasın. Vesselam...